İcra ve İflas Hukuku
2004 sayılı icra ve iflas kanunu, icra hukukunun dayanaklarından bir tanesidir. Örnek Yargıtay kararlarının da, icra ve iflas hukuku dayanaklarından birisi olduğunu söyleyebiliriz.
İcra ve iflas kanunu, iflas eden gerçek ve tüzel kişilerin tasfiye işlemlerinin nasıl olacağını tarif eder. Aynı zamanda borçların nasıl ödeneceğini ve alacaklıların yasal haklarıyla ilgili de bizlere bilgi verir.
İcra ve iflas hukukunun asıl amacı ticari hayatı korumaktır. Ticari hayatın sağlıklı bir şekilde yürüyebilmesi için borç alacak ilişkisinin de bozulmadan devam etmesi gerekir.
İcra ve iflas kanunu kapsamında icra ve iflas hukuku aşağıdaki aşamalardan meydana gelir.
• Kartal İcra ve iflas kanunu kapsamında, borçluya borcunu bildiren tebligat ulaştırılır. Borçluya ulaşan tebligat aynı zamanda ödeme emridir. Yani borcun belirli bir sürede ödenmesini emreden resmi belgedir.
• Eğer borçlu yasal bildirimlere rağmen borcunu ödemiyorsa, icra takibi başlatılır.
• İcra takibi ilamlı ve ilamsız olmak üzere iki şekilde uygulanır. İlamlı icra mahkeme emriyle başlatılan icradır. İlamsız icra ise doğrudan icra dairelerine alacaklı olan kişinin başvurması ile borçlu kişiye karşı başlatılan işlemdir. İlamlı icrada alacaklı olan kişi borca dair kanıt sunmak zorunda iken, ilamsız icrada buna gerek yoktur.
• İlamsız icra işleminde borçlu olan kişi borca itiraz edebilir. 7 gün içerisinde hakkında icra başlatılan icra dairesine dilekçe ile başvurması yeterlidir. Böylece icra takibi durur. Alacaklı ise elindeki kanıtlarla borçluyu mahkemeye vermelidir.
• Eğer alacalı olan kişi ilamlı icra davasını kazanırsa, ödeme emri kesinleşir. Ancak borçlu olan kişi de icra kararına itiraz edebilir, yani itiraz davası açabilir. Alacaklı olan kişi ise bu durumda itirazın iptali davası açabilir.
• Tüm bu dava süreçleri sonuçlanmadan borçluya icra ya da haciz işlemleri uygulanamaz.
• Menfi tespit davaları, icra ve iflas hukukunun birer parçasıdırlar. Bu tür davalarda borçlu olan kişi borca itiraz eder ve bunu ispatlayabilir. Borçlunun ispat için elinde belge olması gerekir.
• Borcunu ödeyemeyecek durumda olan gerçek ve tüzel kişiler, mahkeme yardımıyla iflasını isteyebilir. Mahkemeye iflas başvurusunda bulunabilirler. Böylece mahkeme borçlunun tüm iflas sürecini yönetir.
• Vergi hukuku kapsamında mükellefe vergi cezası kesilebilir. Mükellef kesilen ceza için ya vergi dairesi ile anlaşacak, ya da veri dairesini mahkemeye verecektir. Yani kesilen cezaya itiraz edecektir.
• Aynı şekilde; bireyler, gerçek ve tüzel kişiler idari kurumların kendilerine kestikleri cezalara itiraz edebilirler. İdare hukuku kapsamında bu hakka sahiptirler.
• Konkordato işlemi bir tür iflas ilanıdır. Gerçek ve tüzel kişiler mahkemeye başvurarak konkordato ilan edebilirler.
• İflas erteleme, Kartal icra ve iflas hukuku kapsamında değerlendirilir. Borçlu olan kişi bu yolla, alacaklılarından borçlarını ödemesi için süre istemektedir. Bunu da mahkeme kanalıyla gerçekleştirir. Bu durumda mahkeme alacaklılar için sıra belirleyecek ve borçları yapılandıracaktır.
• Bireysel olarak kişiler, borçlarından kurtulmak amacıyla dava açma hakkına sahiptirler.
• Borçlu olan kişi borcunun olmadığını iddia edebilir. Ancak bu iddiayı delillerle desteklemek zorundadır. Bu savla mahkemeye başvurarak, borçlarından kurtulabilir. Ancak bahse konu olan borcun tamamını öncelikle ödemek zorundadır. Davayı kazandığında, ödediği miktar kendisine geri verilir.
• Birleşme, satın alma, iflas erteleme gibi haklar, şirketlerin iflastan kurtulmasının yasal yolları olarak görülebilir.
İcra ve İflas Hukuku Hangi Konuları Kapsar?
Yapısı itibariyle ve kanunlara göre icra ve iflas hukuku aşağıdaki konuları kapsar:
• Bireylerin atmadıkları imzalara ve sahip olmadıkları borçlara itiraz etmesi.
• Fatura, kira ve bireysel borçlar.
• Ev ve ofislerin tahliye işlemleri.
• İhalenin feshedilmesi.
• İcra takibinin iptali.
• İcra takibine yapılan itirazlar.
• İcra takibine yapılan itirazların kaldırılması için dava açılması.
• İstihkak davaları.
• Kıymet takdirine karşı itiraz davaları.
• Konkordato ilan edilmesi.
• İflas erteleme istenmesi.
• Menfi tespit davaları.
• Ödeme emirlerine karşı yapılan itirazlar.
• Sıra cetvellerine karşı yapılan itirazlar.
• Yapılan itiraz sonrasında, sıra cetvellerinin iptal edilmesi.
Haciz İşlemleri Nelerdir?
İlamsız icra ve ilamlı icra işlemlerinden sonra uygulanan haciz türleri aşağıda sıralanmıştır:
- Kesin haciz.
- İlave haciz.
- Geçici haciz.
- Tamamlama haczi ve
- İhtiyati haciz.
İcra Hukukunda İlkeler
İcra takibi ve iflas süreci gibi konuları da kapsayan icra hukukunun temel ilkeleri aşağıda sıralanmıştır:
- Tasarruf İlkesi,
- Taraflarca Getirilme İlkesi.
- Takibin İcra Organlarınca Yürütülme İlkesi,
- Doğrudanlık İlkesi,
- Takip Ekonomisi İlkesi,
- Alenilik İlkesi,
- Yazılılık-Sözlülük İlkesi,
- Kanunilik İlkesi,
- Paraya Çevirme İlkesi,
- Cebri İcra Yollarının Sınırlı ve Belirli Olması İlkesi,
- Cebri İcra Tedbirlerinin Sınırlı ve Belirli Olması İlkesi,
- Şekle Sıkı Bağlılık İlkesi
Vergi hukuku ve idare hukuku gibi konular da dolaylı olarak icra hukukunun kapsamında bulunmaktadır.
İcra ve iflas hukukunun dayanağı olan kanun mevzuatını detaylı incelemek için, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.2004.pdf bağlantısını ziyaret edebilirsiniz.